[SAHmerdan]

Marifet Kapisi

Marifet kapisi, ilahi-askin dervisin gönlünde tutustugu, ve Kamil Ýnsan mertebesine kadar kendisine mürsitlik edecegi ruhi ve manevi bir tekamül asamasidir. Bu asamadaki insana dervis denir.

Haci Bektasi Veli***8217;nin sözleriyle ifade edersek, ***8216;Marifet, Hakki kendi özünde bulmaktir.***8217; Bu mertebeye gelmis kisi neye yönelirse o alanda basari elde eder. Eger zahiri ilimlere verirse kendini ögrenme askiyla bir alim olabir, batini ilimlere verir dervislik yolunda ilerlerse bir mürsidi kamil olup insanlari irsat edebilir.

Ilahi-aslin türlü tezahürleri ve yansima bicimleri vardir.Bunlara örnek olmasi icin bir kacini siralayalim:

Mecnun Leylaya delicesine asik olur lakin kavusma imakani olmaz. Asl ve özleminin dayanilmaz izdirabaindan dolayi kendini daglara, cöllere vurur.daglarda aslanlarla, ceylanlarla yasar. Bir zaman sonra, talihi acilir ve Leyla ile tekrar karsilasma imkani dogar. Mecnun bu karsilasmada Leylayi görünce uzun uzun yüzüne bakar ev sonunda , bir hayal kirikligiyla: ***8216;Benim artadigim Leyla bu degil***8217; diyerek yoluna devam eder. Bu menkibeden su anlasilmaktadir: önce bir insana duyulan ask daha sonra evrensel bir boyut kazanarak ilahi aska dönüsmüs. Mecnun***8217;un Leyla***8217;ya duydugu askin yerini allah aski almistir. Mecnun köklü bir icsel dönüsüm gecirdigi ölcüde icindeki askin objesi de degiserek sonsuzlugun ummanlarina ulasiyor.

Yine büyük bir Alevi ozani olan Karacoglan, doga ve insan karsisinda duydugu en derin sevgi ve heyecani ustalikla siirlere dökerek, insanlara tekrar sunmustur. Arinin her cicekten bal eylemesi gibi, o da marifetini o alanda sergilemistir.

Yakin cagin usta babalarindan Meluli, marifet kapisina gelince yakin arkadaslariyla bir dergah kurarak birlikte yasar. Tipki bir komüne benzeyen bu dergahta özel mülkiyet olmaz, her beraber üretir ve tüketirler. Büyük bir aile gibidirler. Alevi inanc ve felsefesinin gereklerini yerine getirerek yasar, moder zamanda bile bunun imkanli oldugunu yasayarak gösterir.

Sah Ýsmail, ocaktan gelen bir insan oldugu icin cok erken yasta tarikata girer, usta mürsidler tarafindan egitilir ve hizli yol ali, kisa zamanda tarikatin basina gecer. Sah Ýsmail***8217;in dervisligi ve sufiliginin yanisira bir hükümdarliginin da olmasi tamamen icinde dogdugu sosyal sartlarla dogrudan alakalidir. Ýcinde yasadigi sartlar marifetini hükümdarliga yöneltmesine neden olmustur. Diger taraftan bir tarikat seyhi olmasi nedeniyle, tarikat kurallarini yeniden koymus, bulundugu tarikata bir dizi yenilikler getirmistir. Nefesleri aynen Yunus Emre gibi, dergah ve tekkelerde talipleri irsat amacli okunmaktadir.

Anadolu Alevi gelenegine damgasini basmis büyük üstadlardan biride,Fazlullahin ögrencisi Nesimi***8217;dir. Yola olan bagliligi ve tutkunluguyla taninan Nesimi, Bagdat***8217;da seriat ehli tarafindan derisi yüzüldügünde pek gencti. Söyledigi sözler seriat ehli tarafindan anlasilmadigi icin küfür sayilmis, ve hunharca katledilmistir. Nefesleri, ledün ilmine vakif, sirri hakkata erismis, büyk bir üstad oldugunun acik delilidir. Nice yol ehli onun nefeslerinden ilham ve feyz almistir. O, inandiginin dogrulugunu ve hakikat oldugunu bildigi icin yolundan dönmemis ve bu ugurda sehit olmayi dahi göze almistir. Seriatla marifet kapisi arasindaki fark Nesimiyle onu öldürenlerin arasindaki fark kadar büyüktür.

Yine yakin dönemde yasamis büyük Alevi ozani Asik Mahsuni, bu kapiya uygun düsen bilgileri bir nefesinde söyle dile getirir:

***8216;Ben güler durur idim cölün mecnunlarina
Dahi cöller mecnun icin tahti Süleyman imis
Erem dedim eremedim Ademin esrerina
Kendini okuyan insan bir ömür Kuran imis***8217;

Marifet Kapri bir nevi dünya hayatinda ikinci dogum demektir. Birinci dogum olan seriat, bir kan yoluyla dogumdur. Burda, akrabalik dercelerini, dogacagi atmofer, gelenek ve görenekleri, hangi ailede dünyaya gelecegini secme imkanina sahip degildir. Marifet kapisi ise manevi bir dogumu simgeler. Kisi Marifet kapisinda kendi kendini arindirarak, kandi özünde yarattigi ben***8217;le yeniden dogar.

Bu dogumda, daha önce elde dergah hayatinda yasayarak elde ettigi Ledun ilmi yardimcisi ve mürsidi olur. Ýlahi-ask onu getarafa cekerse o taraf dogu ilerler,yol ali, manevile ruhsal-zihinsel tekamülü yol alir.