[SAHmerdan]

Leyla ve Mecnun mesnevisinin(ayrica bütün diger mesnevilerin ve nazire olan tüm eserlerin) nicin bu kadar cok sanatci tarafindan yeniden yazilma geregi duyuldugu sorusunu bu calismamizin sonucundan cikarilabilecek bir degerlendirmeyle de yanitlayabiliriz. Fuzuli, Leyla ve Mecnun mesnevisinde kendi öz yasamini ve ic dünyasini anlatmaktadir. Derindeki metinde cocuklugunu, En üstteki metinde ise genclik veya olgunluk yillarini konu almaktadir. Bu eserde Yüzeydeki metin her ne kadar Leyla ve Mecnun***8217;un asklarini konu alsa da Derindeki metinde ve En üstteki metinde sairin öz yasami ve ic dünyasi islenmektedir. Eseri inceleme yöntemimiz olan metin kirilmasi calismamiz boyunca görülecegi üzere cogu kez Yüzeydeki metindeki olay ve olgulardaki ayrintilarda gerceklesmektedir. Eserde nazire olarak yazilan esere göre farkli veya özgün bir bicimde yer alan bir sözcük veya sözcük gurubu bazen Derindeki metini veya En üstteki metini ortaya cikarabilmektedir. Bu acidan bunca sanatcilar eserlerini her ne kadar Leyla ve Mecnun adiyla yazsa da sairlerin bu eserlerinin Yüzeydeki metinlerinde yaptiklari en ufak özgün bir ayrinti veya bir kücük degisiklik Derindeki metin ile En üstteki metinin konularini degistirmeye veya farkli bir yolda bicimlendirmeye yeterli olabilmektedir. Her sairin yasam öyküsü ve ic dünyasi birbirinden farkli olduguna göre bunun Yüzeydeki metine yansimasi ayrintilardaki özgünlük ve alt konularda kücük degisiklik biciminde olmaktadir. Nazire gelenegi icerisinde usta bir sairin eserine karsilik olarak yazilan Leyla ve Mecnun mesnevisinin bu ayrintilarindaki özgünlügü ve alt konularindaki kücük bir degisikligi ile sanatci kaynaginiöz yasamindan ve ic dünyasindan alan sanatinin kudretini ve büyüsünü sunmak istemektedir.
Fuzuli Leyla ve Mecnun mesnevisini Nizami-i Gencevi***8217;nin Leyla ve Mecnun mesnevisine nazire olarak yazmistir.
Eser, yazildigi tarihten bu calismamiza degin hep Yüzeydeki metini ile degerlendirildi. Eser hakkinda bu yönüyle pek cok arastirma, inceleme ve elestiri yapildi.
Leyla ve Mecnun, bir ask öyküsüdür. Iki sevgilinin birbirlerine olan sevgileri Mecnun***8217;un ilahi aska ulasmasiyla farkli bir boyut kazanir.
Okuyucunun Yüzeydeki metinle baglantisinin kopmamasi icin Yüzeydeki metinin calismanin bütününe dagilmis ayrintili bir özeti bulunmakla birlikte alintilanan beyitlerin Türkce nesir diliyle sadelestirilmeleri ile de bu ilgi korunmaya calisilmistir. Yine de okuyucunun Yüzeydeki metine hakim olmasi ve onu bir bütün olarak degerlendirebilmesi icin burada Yüzeydeki metinin pek ayrintili olmayan bir özetinin verilmesi yararli olacaktir:
Mecnun***8217;un babasi bir kabile reisidir. Ama arkasinda yerine birakacagi bir varisi yoktur. Allah(c.c.) bir gün onun dualarini kabul eder ve bir oglu dünyaya gelir. Cocuga Kays adini takarlar. On yasina ulasinca sünnet edip okula yollarlar.
Kays okulda kendisi gibi bir ögrenci olan Leyla***8217;yi görür. Bir bakista birbirlerine asik olurlar. Kays***8217;ın Leyla***8217;ya karsi olan yakindan ilgisi okulda dedikoduya yol acar. Leyla***8217;nin annesi dedikodulari duyunca kizini azarlar ve bir daha okula göndermez. Kays okula gelip Leyla***8217;yi göremeyince büyük bir üzüntü yasar ve günlerce aglar. Adi Kays iken Mecnun olur.
Mecnun***8217;un arkadaslari güzel bir bahar gününde kir gezintisi yapmak isterler. Gönlü üzüntüyle dolu Mecnun***8217;u eglendirmek, neselendirmek icin yola koyulurlar. Konak yerine geldiklerinde Leyla onlardan önce arkadaslariyla oraya gelmis ve orada cadirini kurmus bulunmaktadir. Iki sevgili göz göze geldiklerinde bayilip yere düserler. Kiz arkadaslari Leyla***8217;yi ayiltip hemen evine götürürler. Arkadaslari tarafindan ayiltilan Mecnun eve dönmek istemez.
Mecnun cölde tek basina kalir. Arkadaslari olan biteni gidip Mecnun***8217;un babasina anlatirlar. Ihtiyar, oglu icin cöllere düser. Mecnun***8217;u buldugu zaman, Leyla bizim evde seni bekliyor, diye kandirip eve getirir. Evde annesi Mecnun***8217;a ögütler verir. Ögütler kar etmeyince babasi, Leyla***8217;yi babasindan istemek icin yola koyulur.
Leyla***8217;nın babasi Mecnun***8217;un deliligini gerekce göstererek kizini vermez. Sayet deliligi iyilesirse bu kararindan dönecegini, o zaman kizini Mecnun***8217;la evlendirebilecegini belirtir. Ihtiyar evine eli bos dönünce oglunun iyilesmesi icin her söyleneni yerine getirir. Ihtiyara en son care olarak oglunu Kabe***8217;ye götürmesi ögütlenir. Ihtiyar oglunu bir tahtirevana yerlestirerek bir umutla Kabe***8217;nin yolunu tutar.