[SAHmerdan]

Dört Kapi Kirk Makam

Dört Kapi Kirk Makam seklindeki Kamil (olgun) insan olma ilkelerini Hünkar Haci Bektas Veli***8217;nin tespit ettigine inanilir.Haci Bektas "Kul Tanri***8217;ya kirk makamda erer, ulasir, dost olur." buyurmuslardir. Bu ilkeler asama asama insani olgunluga ulastirir. Bir baska yoruma göre ise seriat anadan dogmak, tarikat ikrar vermek, marifet nefsini bilmek, hakikat Hakki özünde bulmak yollaridir.

Dört Kapi sunlardir:


1.Seriat
2.Tarikat
3.Marifet
4.Hakikat


Her kapinin on makami vardir.

Seriat kapisinin makamlari:

1. Iman etmek, (Allaha, Meleklerine, Peygamberlerine Inanmak)
2. Ilim ögrenmek,
3. Ibadet etmek,
4. Haramdan uzaklasmak,
5. Ailesine faydali olmak,
6. Cevreye zarar vermemek,
7. Peygamberin emirlerine uymak,
8. Sefkatli olmak,
9. Temiz olmak ve
10.Yaramaz islerden sakinmak.

Tarikat kapisinin makamlari

1. Tövbe etmek,
2. Mürsidin ögütlerine uymak,
3. Temiz giyinmek,
4. Iyilik yolunda savasmak,
5. Hizmet etmeyi sevmek,
6. Haksizliktan korkmak,
7. Ümitsizlige düsmemek,
8. Ibret almak,
9. Nimet dagitmak ve
10.Özünü fakir görmek

Marifet kapisinin makamlari

1. Edepli olmak,
2. Bencillik, kin ve garezden uzak olmak,
3. Perhizkarlik,
4. Sabir ve kanaat,
5. Haya,
6. Cömertlik,
7. Ilim,
8. Hosgörü,
9. Özünü bilmek ve
10.Ariflik.

Hakikat kapisinin makamlari


1. Alcakgönüllü olmak,
2. Kimsenin ayibini görmemek,
3. Yapabilecegin hicbir iyiligi esirgememek,
4. Allah***8217;in her yarattigini sevmek,
5. Tüm insanlari bir görmek,
6. Birlige yönelmek ve yöneltmek,
7. Gercegi gizlememek,
8. Manayi bilmek,
9. Tanrisal sirri ögrenmek ve
10.Tanrisal varliga ulasmak

Önsöz

Anadolu Aleviligi inanc ve yasam bicimi olarak binlerce yildan beri varligini sürdürerek bugünlere gelmis. Ýnancin özünde degil fakat geleneksel yasamda her dönemin kendine özgü degim ve dönüsümlerini yasamis; ordan edindigi degerleri kendi öz degerine katarak ilerlemistir. Bundan dolayi, özünü ve yasambiciminini anlamadan tam bir tahlilini yazmak olasi degidir.
Günümüzde alevilikle ilgili tartismalarin, sonunda, islam ici mi yok islam disi mi gibi tatismalarla önü kilitlendi. Biz bunun asilacagindan umutluyuz.Binlerce yilin bilgelik ögretisi ve yasam tarzi öyle kolay kolay yitip gitmeyecek kadar saglam temeller üzerine insaa edilmistir. Aleviligin dogru düzgün bir taniminin henüz yapilamamis olmasi bunun delilidir.
Kimilerine göre Alevilik Ýslamin özüdür, kimilerine göre cesitli din ve kültürlerin sentezidir, kimine göre kendine özgü bir dindir, kimilerine göre ise bir tür ateizm. Oysa, bu tanimlamalarin her birinin kendine özgü bir dayanagi olsa da, son tahlilde, her görüsü cürütecek tezler ileri sürmek mümkündür. Aslinda bu durum, tasavvufta sik kullanilan ***8216;Fillerle körler***8217; hikayesine cok benzemektedir. Hikaye söyle: Bir odanin ortasina bir fil koyarlar ve körlere, bunun ne oldugunu tanimlamalari söylenir. Eller nereye dokunursa cevap ta ona göre degisir. Kimi, bacaklarina dokunur, sütün, der, kimi sirtina dokunur, taht der, kimi hortumuna dokunur, süpürge der. Süphesiz ki, dokunduklari varlik bunlardan hic biri degildir lakin verilen cevaplar dokunulan yerin benzetildigi seye de uyar. Ama yine de, dokunduklari varlik taht, sübürge, sütun....degidir. Alevilikle ilgili tanimlamalar da buna benzemektedir. Tasavvuf acisindan bakarsak, bu verilen cevaplar cesitli acilardan Aleviligin görünen suretleridir. Fakat, birbütünlük icerisinde ele almayinca dogru bir Alevilik tanimi ortaya cikmaz.
Aleviligin temel mayasi tasavvufi ve mistik yasantiya dayanir. Bunu da bize, bir bilgelik, esenlik ve icsel aydinlanma yolu olan ***8216;Dört Kapi Kirk Makam***8217; ögretisi anlatmaktadir. Temel maya burda yatmaktadir. Alevi inanc ve ögretisinin bu yaniyla taninmasi icin harcanan cabanin bir ürünü olarak ortaya cikan bu brosür, makamlari ayri ayri ele almak yerine, onlari menkibeler esliginde anlatmayi yegledi. Hz. Ali***8217;nin: ***8216;Her kap kendi hacmince su alir***8217; sözünden hareketle, biz de kendi dilimizin döndügünce, algiladigimiz oranda anlatmaya calistik. Umariz canlara faydali olur.

Menkibelere özel önem verdigimiz icin bundan sonraki brosürlerde de genis yer verecegiz. Nedenine gelince... Menkibelerlerin özelligi, cesitli mertebelerin katli anlamlarini iceren, Zen Koan***8217;larina benzemesidir. Kisi, kendi algi, kavrama ve bilgelik düzeyine göre onun ic anlamini anlar. Bu nedenle menkibeler tipki Zen koanlari gibi her mertebenin insanina hitap eder.
Sadece sosyolojik ve folklorik, yani zahiri yanina bakilarak onun tanimlanmasi, bizleri yaniltir ve gercegine ulasmamizi engeller. Ulus, millet, din, ideoloji gibi siradan ve izafi kavramlara sürükler. Bunlar da, kapitalist sistemin 19. Yüzyildan kalma, eskimis ve Alevilikle kiyasladigimizda, ancak, zahiri kalan, baska kültürün gecici degerleridir. Oysa, Aleviligin kültürel ve geleneksel degerleri (zahiri yani) bunlardan daha insancil, paylasimci ve dayanismacidir. Örnegin, Cem, semah, gülbank, musahiplik, kirvelik, hangi yönden bakilirsa bakilsin, daha hümanist degerler oldugu anlasilir. Bunlarin anlamlari yeniden kesfedilmelidir, diyoruz.

Alevi gelenek ve görenekleri (Zahiri yani) dogru kavrandiginda, onlarin temelinde, batiniligin yattigi anlasilir.

Aleviligi bircok inanc ve dinden ayiran seylerden biri de, Aleviligin tabulari kabul etmeyisi ve bu nedenle de önünün daima acik olmasidir. Bulundugu cagin güzelliklerini bünyesinde toplayarak, daima yoluna devam etmis ve sayisiz inanc ve kültürden insani catisi altinda toplamistir.

Alevi inac ve felsefesi, bu cagda da, bir yasam bicimi olarak varligini koruyabilir ve icinde yasadigi dünya kültürleri icerisinde bir alternatif olma özelligini sürdürebilir.
Bundan en ufak bir süphemiz yok.

Bu brosürü, Sivas katliaminda canice katledilen, o ateste semaha duran, gül yüzlü, günes gözlü insanlara itaf ediyoruz. Onlari saygiyla aniyoruz.