[SAHmerdan]

Siilikle, Alevilik arasindaki Farklar ve Ortak Benzerlikleri

Siilik, Arapca***8217;da (S.Y.A) kökeninden gelme bir kelimedir ve yaygin olarak ***8220;Taraflar***8221; anlamina gelir.Bu Hz.Ali ve Ehl-i Beyt taraflaridir. ***8220; Alevi***8221; kelime olarak Ali***8217;ye bagli olanlar anlamina gelir Hz.Ali***8217;nin soyundan gelenlerin isimlerinin önüne konulan bir takidir. Siiler ve Aleviler her ikisi de Ehl***8217;i Beyt***8217;e bagli , 12 imamlara baglidir. Inanc temelleri ayridir bunun diSinda ibadet uygulama ,düSünce yapisi olarak birbirinden farklidir
1-Siilikte ikrar ve biat yoktur.sadece taniklik ve baglilik vardir., Alevilikte ise ikrar,biat ve teslimiyet vardir.
2-Siilikte minhâc ( aydinlik yol) yani tasavvuf ve tarikat yoktur.Alevilik ise, minhâc ve erkan,yani tasavvufi yoludur.(Aydinlik yoludur).Ehli Sünnet gibi hareket eder ve Sünni düsünceyi paylaSirlar.. 3-Siilik Seriata bagli kalinir,Alevilik ise, Seriat, tarikat, marifet, ve hakikat aSamalarini kabul edilir.
4-Siilikte, musahip olma kosulu yoktur, Alevilikte ise musahip olma kosulu vardir.
5-Siilikte mut***8217;a nikahi evlilikleri kabul edilir.Alevilikte ise mut***8217;a nikahinin varligi kabul edilmez. Genellikle tek esliligi kabul eder.
6-Siilikte, zikir, semah ve müzik ibadete sokulmaz..Alevilikte ise bunlar ibadetin temel ögeleridir
7-Siilikte dinin Sarti bestir.Tevhit, Adalet, Nübüvvet, imamet ve mead***8217;dir. Alevilikte altidir. Alevilikte Velayet inanci eklenir.Bunlar,Usul-i Din***8217;dir.
8-Siilikte dinin ayrintilara ait kosullari (Füru-i Din )ondur. a-Namaz,b-Oruc,c- Hac d-Zekat e- Cihat etmek f- Humus g- Peygamber soyuna tevella etmek h- Peygamber ve Ehl-i Beyt düSmanlarini teberra ( diSlamak) j-Ilahi emirleri tutmak, k-Yasaklarindan kacinmak.
9--Alevilikte,mürSit,rehber,talip veya muhip,yol oglu gibi kavramlar vardir.Siilikte bunlarin hic biri yoktur.
10-Alevilikte;Pir, mürSit, rehber, talip, musahiplik gibi kavramlar vardir.Siilikte bunlar yoktur...
11-Alevilikte 4 kapi 40 makam anlayiSi vardir. Bunlar Seriat, tarikat, marifet , hakikat tir ve her kapinin 10 menzili vardir. Siilikte ise sadece Seriat vardir.
12-Aleviler ibadetlerinde musiki ile cem olurlar. Siilikte ise bunlara yer verilmez.
Siilikte Alevilik arasindaki benzerlik Ehl-i Beytin sevgisidir.
Siilik Seriattir, Alevilik Tasavvuftur. (Bk.H.Kaya,Alevilik Tanitimi ve Ilkeleri)

Alevilikle, Sunni Islam Arasindaki Farklar

1-Alevilik tasavvufi batini yorumu esas alir. Sunilikte ise Emevi Seriatina uygun hareketleri esas alirlar
2- Alevilik Ehl-i Beyt yorumudur.Sünnilik, Emevi yorumudur.
3- Alevilik sevgi ve aSk ile Hakka gitmeyi esas alir. Sunilik korkuya, Sekle dayali inanci esas alirlar.
4-Alevilikte 4 kapi 40 makam vardir ve 3 sünnet 7 farz , 12 erkan vardir Sunilikte bu yoktur. Sunilikte 5 vakit namaz vardir. Islam***8217;i 5 Sarta imani 6 Sarta dayandirirlar.
5-Hac, zekat vardir. Alevilikte hac anlayisi gönülleri fethetmektir.Alevilikte zekat degil paylaSim vardir.Sünnilikte inanc ritüelleri tamamen farklidir. Alevilerde cem vardir. Secde ademedir. Ibadetinde musiki ve aSk vardir. Kabe gönüldür.
6-Alevilikte varolan dört kapi kirk makam, üc sünnet, yedi farz, on iki erkan Sünnilikte yoktur. Sünnilikte ise beS vakit namaz ve Islam***8217;in 5 Sarti vardir. Allah***8217;tan korkmak vardir. 5 vakit namaz vardir. Hac, zekat vardir.
7- Alevilikte Allah***8217;a sevgi vardir. Insana sevgi saygi vardir. Muharrem orucu, Hizir orucu vardir. 48 PerSembe orucu, Hizir orucu, Nevruz bayrami vardir. Sünnilikte bunlar yoktur
8-Alevilikte Cem ve niyaz vardir. Sünni inanc bunlari reddeder.
Sünni Islam***8217;la Alevilerin ortak tek noktalari;Hz. Peygambere ve Kuran-i Kerimine ve de Allah***8217;in birligine inanmaktir. Baska inancsal bagliligi yoktur.

Alevi erkanlari bazilari Sunlardir:

Dogum,sünnet, Hakka yürüme,ikrar verip nasip alma, musahip edinme ve görgü ,Ayn-ül Cem, Tarikat Erkani, Tevhit, Veladet-i Nebi(Hz.Muhammed ve Hz.Ali***8217;nin dogum günlerini kutlanir)BaS okutma Erkani,Tarikat kavline göre yükselis Erkani, Marifet Erkani , Sema etmek, Matem ve Oruc Erkâni, Düskünlük Erkâni gibi erkânlar da Aleviligin temel inanclardir.

Alevilikte Ibadetin Temel Sartlari

1-Iman:Alevilikte ibadet yapabilmek icin iman sahibi olmak,
2-Ikrar:Alevi (yologlu) olabilmek icin peygamber soyundan gelen ve o soy tarafindan kendisine görev verilen bir MürSide söz verip baglanmak Sarttir.
3-Erkân musahip tutup görgü kavline girmek, 48 Cuma cem***8217;e katilip,Hak lokmasi dagitmak, mürSidin dediklerini uygulamak.
4-Takva: Allah***8217;i sevmek , O***8217;nu dariltmamak icin gayret sarf etmek,eline, diline, beline sahip olmak, esine aSina, iSine sadik olmak, özüne , sözüne, sazina, gözüne, dogru olmak, aglayani güldürmek, bosalttigini doldurmak, yiktigi varsa yapmak, gördügünü örtmek, görmedigini söylememek, eliyle koymadigini ve hak etmedigini almamak,on sekiz bin alemi hak bilmek,yetmis iki milleti bir görmektir.Al
Allah : özünde iman, sözünde,takvayi yüzünde bilmek,bilcümle varlik onun elinden ve dilinden emin olmak.
5-Amel:Ilim sahibi olmak , inandiklarini uygulamak, yedi nefis mertebesini ve dört kapi, kirk makami uygulayarak gecip, insan-i kamil olmak ve 4 kapi 40 makami bilmek ve yerine getirmek.
6-Meveddet: (Tevella ***8211; Teberra) Allah pek cok ayette Peygamber ve onun Ehli-i Beytine ve soyuna sevgi ve baglilik göstermemizi emretmektedir. Meveddet, sevgi ve baglilik anlamindadir. Tanri***8217;nin Vedüd adindan kaynaklanmaktadir.Tevellâ sevmek anlamindadir.Teberrâ ise kacinmak anlamindadir.

Alevilikte; Peygamber ve Ehli Beyitini , Peygamberin soyunu sevmeyenlerden kacinmak anlamindadir.
Alevilikte Ehli-Bayt***8217;i incitmek, Peygamberi incitmekle es deger tutulmustur.

Alevilikte Dinin Sartlari

1-Tevhid : Allah***8217;in varligina birligine inanmak,
2-Nubuvvet : Hazreti Muhammed Sen elci olarak görmek,emirleri uygulamak,
3-Imamet: Hz.Ali ve on iki imamlara inanmak,
4-Velayet: Din ve dünya iSlerinde Kuran.. imametin sonra velayet ve ***8230; inanma,
5-Adalet: Allah***8217;in mutlak adil olduguna , melekler yoluyla denetledigine inanmak,
6-Mead. Allah***8217;in emirlerine uyanlarin ödüllendirip cennete , emirlerini dinlemeyenlerin yargilanip cennete konulmayacagina inanmaktir,(Kaynak : Haydar Kaya Alevilik .. ve ilkeler Manise 1994


Alevilik Bir Mezhep Midir?

Alevilik bir mezhep degildir. Kurani Kerim ve Islam***8217;in bir yorumudur. Alevilik hicbir mezheple kayitlanmamiS olmasina ragmen tüm mezheplerin maksat ve gayesini bilir ve mezheplerin de resmi statüye kavuSturulmasinin siyasal olup bir kesimin amacina yönelik hizmet amacli olarak idame ettirildigi göz önüne alinarak onlar da kendilerini Caferi olarak adlandirmiSlar. Bunun nedeni ise dönemin hak imami Imam Cafer Sadik hazretlerinin dönemine denk gelmesidir.

Alevilik, ilke olarak mezhepler üstü bir inanc, Islam***8217;a bagli bir yorumudur. Buna ragmen Sünni Islam***8217;da oldugu gibi Alevi Islam***8217;da da tarih icinde mezhepler cikmiStir. Bunun en bilineni de Anadolu***8217;daki Imam Cafer-i Sadik mezhebidir.

Anadolu insaninin düzeninde Alevi Islam inancinin etkileri vardir. Anadolu***8217;da bugün Alevi Islam inancina veya degiSik mezhep yorumlarina inanan bircok insan vardir. Bu inanc yorum ve geleneklerin baSinda musahiplik, kirvelik, ölüm ve dogum gibi yaSamla ilgili törenler en önde gelen geleneklerdir. Bu gelenek ve göreneklerin bir cogunda Alevi Islam inancinin izleri ve uygulamalari mevcuttur.

Muharrem Ayi ve Matem Orucu

Muharrem ayi Hicri takvimin birinci ayidir. Onuncu günün de ismi, ASure***8217;dir. Tarihi kaynaklara göre milattan cok önce Arap, Israil ve Fars milletleri tarafindan, Muharrem ayinin AS;ure günü, kutsal kabul edilen ortak bir degerdir. Bugünün degerini ve kutsalligini, tarihler Söyle anlatiyor:

Adem atanin tövbesinin kabul edildigi gün.

Nuh Peygamber'in gemisinin karayi buldugu gün.

Ibrahim Peygamber'in Nemrut,un ateSinden kurtuldugu gün.

Musa Peygamber'in kavmini Firavun'un Serrinden kurtardigi gün.

Yunus Peygamber'in baligin karnindan kurtuldugu gün.

Eyüp Peygamber'in dertlerine Sifa buldugu gün.

Saymakla bitiremeyecegimiz bütün peygamberlerin refaha, kurtulusa ve basariya ulastiklari gündür. Onun icindir ki Nuh Peygamber dahil ondan sonra gelen bütün peygamberler, Hz. Muhammed ve Hz. Ali de 10 Muharrem Asure günü Sükür ve senalarini ifade ederek, oruc tutmuslar. Nuh Peygamber'in kurtulus corbasini pisirip fakir fukaraya yedirmisler, Hayir ihsan yapmislar. Bütün tarihler o güne kadar olan, Muharrem ayinin kutsalligi ve özelligini böyle anlatirlar.

Matem

Matem Farsca,dan gelen bir kelimedir. Türkce'de anlami: Cok sevilen degerli bir varligi veya yakini kaybedildiginde bu insanin günlük yaSamini etkiler; insanlar kederlenir, üzülür aglar ve uzun bir zaman üstünden atamaz, eglenemez, gülemez, neselenmek istemez, hep günlerini üzüntü ile gecirdigi zaman dilimine Yas veya matem tutmak, demektir.Hz. Muhammed,in ölümünden 48 sene sonra, bütün peygamberlerin kutsal kabul ettikleri, oruc tuttuklari Hicri 10 Muharrem 61 Cuma günü Miladi 10 Ekim 680 tarihinde, Kerbela denen Firat Nehri,nin kenarinda, kurda kusa sebil olan Firat suyunu, Hz. Muhammed,in torunlarina, Ehl-i Beyt,ten de tek kalan Hz. Hüseyin,ine ve onun mahsun yavrularina vermediler. Dünya da bugüne kadar bir esi benzeri olmayan, insanlik aleminin yüz karasi, görülmemis susuz bir zulüm ve katliam islendi.

Muharrem ayi denince? Aleviler icin yas veya matem ay iakla gelir. Bugüne kadar inancinda, felsefesinde, itikatinda, sevgisinde, Hz. Muhammed***8217;e ve onun Ehl-i Beyt'ine cani gönülden ASk-i Muhabbetiyle bagli olan Aleviler, onlarin sevgisi ile sevinmiSler, kederi ile kederlenmiSler, acilarina aglamiSlar, gördükleri zulüme de yas tutmuslar. Zulüm edenleri de lanetle anmislar.

Hz. Muhammed***8217;e ve Ehl-i Beyt***8217;ine inanip iman edenler, onlara yapilan bu zulmün acisini hicbir zaman unutmazlar. Hele Muharrem ayi gelince o zulmün kendilerine yapilmis gibi acisini hissederler. ISte o 12 gün, oruclu halleriyle. Dügünlere, eglenceli yerlere gitmezler, dügün nisan yapmazlar, fazla sulu yiyeceklerden gücleri oraninda sakinirlar, yasadiklari ortama göre, imkanlari ve olanaklari el veriyorsa tras olmazlar, istahlarinin cektigi güzel ve etli yemekleri yemezler.

Alevilikte oruc tutarken sahura kalkmak yoktur. Durumu özetleyecek olursak: Nasil ki yakinlarinizdan birini kaybettiginiz zaman, onun acisi ile bir zaman kederli, üzüntülü günler yaSiyorsaniz. ISte 12 gün oruc boyunca da aynen öyle yaSanir.

Asure

Matem Orucu bitiminde ASure piSirilir. Asure, tatli bir corba olup, birlikte yenilir veya evlere dagitilir. Asure corbasinda et bulunmaz. Bugday, findik, ceviz veya meyvelerden olusan 12 degisik üründen yapilir (tarif). Asure Günü, Sünnilerin Ramazan Orucu bitiminde kutladigi Seker Bayrami gibi bir bayram kutlamasi degildir. Aleviler; Kerbela***8217;da Imam Hüseyin***8217;in oglu Zeynel Abidin***8217;in sag kurtuldugu icin mutludurlar, bu nedenle corba tatli olur.
Muharrem ayinda Aleviler bir araya gelerek birlikte mersiyeler, Siirler, deyisler, Alevi önderlerinin kahramanlik öykülerini okurlar, anlatirlar, söylerler.

Oruca Niyet Etmek

Bism-i Sah***8230;Allah Allah***8230; Er Hak-Muhammed-Ali askina, Imam Hüseyin Efendimizin susuzluk orucu niyetine Kerbela***8217;da Sehid olanlarin temiz ruhlarina, Fatima Anamizin Sefaatina, Oniki Imamlar askina oruc tutmaya niyet eyledim. Ulu Dergah kabul eylesin...

Asure Lokmasi Icin Dua

Bism-i Sah***8230;Allah Allah***8230;
Barekallah. Sehidler Sahi Imam Hüseyin Efendimizin ve Kerbela Sehidlerinin yüce ruhlarinin Sad olmasi icin barekallah. Cümle erenlerin ruhu icin barekallah. Yurdumuzun, Ulusumuzun, Cumhuriyetimizin esenlikte olmasi icin barekallah. Ordularimizin güclü olmasi icin barekallah. Ahirete göcenlerimiz ve bugün yasayanlarimiz icin barekallah. Gökten hayirli rahmet, yerden hayirli bereket vermesi icin barekallah. Muhammed Mustafa, Aliyyel Mürteza, Imam Hasan, Imam Hüseyin, Kerbela Sehidleri ve Hünkâr Haci Bektas- i Veli hakki icin el-Fatiha ve salevat. Gercege hü***8230;

Asura Yendikten Sonra Okunacak Dua

Bism-i Sah ***8230;Allah Allah***8230;
Allah, Muhammed, Ali, Oniki Imam Efendilerimizin ruhu revanlari, Sâd ve handan ola. Münkir ve münafiklar mat ola, müminler Sâd ola. Lokmalarimiz dertlere deva ola.
Matem-i Hasan ve Hüseyin ola. Cümlemize hakli hayirli kismetler verilmesi icin ***8230;
Nur-u Nebi, Kerem-i Ali, Pirimiz Hünkâr Haci Bektas Veli demine hü.