Bluetooth ve kızılötesi günümüzde herhangi bir yerde karşımıza çıkabilecek kadar yaygınlamış teknolojilerdir. Sokakta yürürken kablosuz kulaklığı ile müzik dinleyen insanlar, ya da elektronik aletleri uzaktan kontrol eden insanlar görmüşsünüzdür. Artık bu teknolojiler yaşamımızın bir parçası haline geldi. Başka bir örnek de cep telefonlarımız. Cep telefonlarımız ile yarattığımız verileri, herhangi bir depolama cihazına Bluetooth ya da kızılötesi teknolojilerini kullanarak aktarabiliyoruz. Günümüzde bu teknolojiler lüks ihtiyaç kategorisinden zorunlu ihtiyaç kategorisine çoktan girmiş gözüküyorlar. Öleyse şimdi biraz daha yakından bakalım bu teknolojilere.
İlk olarak kızılötesinden başlamak istiyorum. Işık, frekans ve dalgaboyu denilen iki nicelikle sınıflandırılabilir. Kızılötesi nedir dendiğinde verilecek cevap belli bir dalgaboyu aralığındaki ışık türü olduğudur. Kızılötesinin dalgaboyu görülebilir ışıktan uzun olmasına karşın mikrodalgalardan kısadır. Kızılötesinin dalgaboyu 750nm ile 1mm arasında değişebilir. Bu dalga türüne kızılötesi denmesinin sebebi ise görülebilir ışık türlerinin içinde en uzun dalgaboyuna sahip olan kırmızı ışıktan da uzun bir dalgaboyuna sahip olmasıdır.
Kızılötesini tanımladıktan sonra şimdi gündelik yaşamdaki kullanım alanlarına girelim. Herkes hayatında en az 1 defa da olsa televizyonun karşısına elinde kumandası ile geçmiştir. Kumandanın nasıl çalıştığını hiç merak ettiniz mi? Peki kumanda ile televizyonun sinyal alıcı kısmı arasına kardeşiniz ya da ailenizden herhangi biri geçtiğinde kanalı değiştiremediğinizi farkettiniz mi? Eğer birazcık mantık yürüttüyseniz ya da araştırma yaptıysanız, kumandanızın kızılötesi ile çalıştığını hemen farketmişsinizdir. İki donanım arasında kızılötesi ile yapılmakta olan bir eylemdeki kilit unsurlardan biri bağlantının akıcı olması zorunluluğudur. Akıcıdan kastedilen şey araya herhangi bir engelin girmemesi ve aradaki uzaklığın olabilecek minumum seviyede olmasıdır. Kızılötesinin başka bir kullanım alanı ise gece görüşüdür. Genelde askeri amaçla kullanılmakta olan bu yöntem, kızılötesinin insanlar tarafından direk temasta görülememesi özelliğinden yararlanır. Kızılötesinin yaygın olarak kullanıldığı bir başka alan ise belli bir mesafedeki objelerin ya da canlıların ısısının belirlenmesidir. Bu alanda, kızılötesi ışınlarının maddenin sıcaklığı arttıkça daha fazla emileceği bilgisi kullanılır. Normalde önemsiz bir bilgi gibi gözükse de bu bilginin kullanım alanı çok geniştir. Uydular bu yöntemle dünyanın belli bölgelerindeki sıcaklık dağılımlarını gözlemleyebilirler ve bu sayede meteorolojiye bilgi sağlayabilirler. Askeri alanda füzelerin kendi hedefini otomatik olarak takip etmesini sağlayan ısıya kilitlenen roketler de kızılötesi ısı ölçüm yöntemini kullanırlar.
Kızılötesinin birçoğumuzun hayatına girişi cep telefonlarıyla olmuştur. Cep telefonlarındaki bilgileri iki cep telefonunu yanyana sabit tutarak veya cep telefonumuza yüklediğimiz yazılım sayesinde televizyon karşısında cep telefonumuzu kumanda gibi kullanarak ve bunlar gibi bir sürü ilginç deneyim ile kızılötesini tanımıştık. Kızılötesi halen cep telefonlarında nadir de olsa kullanılan bir özellik olsa da, daha çok askeri ve uzaktan kontrol sistemlerinde tercih edilmektedir.
Konumuza Bluetooth ile devam ediyoruz. Bluetooth adlı teknoloji iki cihaz arasındaki veri transferini kısa mesafeli radyo dalgaları kullanarak gerçekleştirir. Kullanılan teknoloji radyo dalgaları olduğundan, kızılötesinden farklı olarak cihazlar arasındaki cisimler veri aktarımına engel olmamaktadır. Bu noktada ilginç bir ayrıntıyı paylaşmak istiyorum. Bluetooth ile wi-fi aynı frekansta radyo dalgaları kullanırlar; fakat işlevlerinin farklı olmasının sebebi dizaynları ve tükettikleri güç miktarlarıdır. Bluetooth günümüzde 2.0 versiyonundadır. Bu versiyon 3mbit/s veri transfer hızını destekler. Bluetooth'un kullanım alanı çok geniştir. Veri aktarımı yapabilen her cihaz eğer Bluetooth desteği varsa Bluetooth ile birbirine bağlanabilir. Günümüzde özellikle cep telefonlarında kullanılmakta olan bu teknoloji, kullanıcıların birbirleri ile belli bir alan içinde sabit olmak gerekmeksizin veri aktarımı yapabilmelerine olanak sağlamaktadır.
Şimdi de Kızılötesi ile Bluetooth'u karşılaştıralım.
1-) Bluetooth kızılötesi ile karşılaştırıldığında yeni bir teknolojidir.
2-) Veri aktarımı esnasında cihazlardan herhangi birisinin doğrultuyu bozacak şekilde yer değiştirmesi veri aktarımını kızılötesinde durdurmuş olacağı halde Bluetooth'ta böyle bir durum söz konusu değildir.
3-) Kızılötesinde kullanıcı kendisine bağlanan kişiyi tespit edebilme gücüne sahipken, Bluetooth'ta konumun sabit olmaması zorunluluğu sebebi ile aynı alanda bulunan herhangi birisi o cihaza bağlanabilir.
4-) Bluetooth veri aktarımını radyo dalgaları ile yaparken kızılötesi ışığı kullanır.
İletişimin ve bilgi paylaşımının gitgide önem kazandığı günümüzde Bluetooth ve kızılötesi vazgeçemeyeceğimiz teknolojiler.. Bu teknolojilere bu yazımda değindim ve umarım size birşeyler katabilmişimdir. Bol paylaşımlı günler..
Yazarı: Şükrü Bezen - ODTÜ Bilgisayar Topluluğu
Bu yazı, e-bergi / Mayıs 2008 sayısından alınmıştır.
Makalenin orjinali
http://e-bergi.com/2008/Mayis/Bluetooth---infrared adresinden görülebilir.